اکوبان نیوز_درست زمانی که دولت تصمیم گرفت بازار خودرو را زیر نظر بگیرد و قیمت ها را کنترل کند، که نوسان قیمت در بازار خودنمایی کرد. بازار، قدرت خود را به دست دلالان سپرد و دو دستگی میان آنچه دولت برای قیمت و ارزش گذاری خودرو پیش بینی کرده بود، با ورود کسانی که بازار قیمت خودرو را بالا و پایین می کردند، همخوانی نداشت.نوسانات قیمت خودرو دوباره مسئولان را مجبور کرد تا راهی برای کنترل این بازار در نظر بگیرند. ازطرف دیگر تولیدات ایران خودرو و سایپا قوانینی جدید برای بریدن دستان دلالان در بازار تدارک دیدند. اما این برنامه ها نه تنها بازار خودرو را آرام نکرد بلکه بالا رفتن قیمت خودرو باعث شد تا مردم که مهره اصلی بازار بودند، خودرو را به عنوان یک کالا برای سرمایه گذاری با قیمت های نجومی انتخاب کنند.

تا اینکه سال گذشته آئین نامه اجرایی واردات خودرو با ورود محصولات جهانی سر و صدایی به پا کرد. همین خبر کافی بود تا تصویب این آئین نامه بازار خودرو را با شرایط ویژه ای همراهی کند و خیلی زود قیمت خودروها بار دیگر نزولی شد؛ قیمت بازاری خودروهای وارداتی هم اضافه شد.اگرچه آئین نامه واردات خودرو تصویب شد اما عملیاتی شدن این قانون به سرانجام نرسید و بازار خودرو باز هم ساز صعودی را کوک کرد.

عده ای از کارشناسان در بازار خودرو معتقد بودند که وضعیت آشفته بازار خودرو به داخل کشور برمی گردد.در واقع خرید خودرو از خودروسازان داخلی مشکلات متعددی را برای خریداران ایجاد کرده است. مشکلاتی نظیر نتیجه ناقص در قرعه‌کشی، گرانی خودرو، احتکار محصولات خودرو، نوسان قیمت در بازار، توقف عرضه خودرو در بورس کالا و مواردی که مربوط به محدودیت تولیدکنندگان در تولید و دست و پنجه نرم کردن با تحریم‌ها بر می‌گردد.

کنار گذاشتن سیاست قیمت‌گذاری دستوری و واگذاری خودروسازان بزرگ به بخش خصوصی نیز در دسترس مدیران صمت قرار گرفت اما جزئیات این سیاست گذاری خودرویی باز هم روشن نشد و عده ای بی تفاوت از آنچه مسئولان برای بازارخودرو تدارک می دیدند، به کار خود ادامه می دادند.

اما حالا ابزارهای ناکارآمد نتواست هیچ راهی برای وضعیت این بازار پیدا کند.

با این حال این گزارش وضعیت فعلی بازار خودرو از نگاه چند کارشناس را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه می خوانیم.

مردم هیچ نقشی در بازار خودرو ندارند

علی خاکساری، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس صنعت خودرو معتقد است: تغییرات قیمتی تا چه زمانی در بازار خودرو ادامه پیدا کند به سیاست شرکت های خودرو سازی ایران خودرو، سایپا، قطعه سازان و شورای سیاست گذاری خودرو باز می گردد و در حقیقت مبحث قیمت خودرو در ایران مبحث اقتصادی نیست بلکه یک مبحث کاملا دستوری است و بالا رفتن قیمت بر اساس “آشفته بازاری” است که برخی از آقایان ایجاد کردند و هم اکنون کنترل قیمت از دست آنها خارج شده است.

وی در ادامه می گوید:تغییرات قیمتی خودرو در ایران یک فرایند اقتصادی و مالی مربوط به بازار و مردم نیست و تحلیل اقتصادی آن قدری مشکل است. نمی توان گفت که تغییرات مثبت یا منفی در این بازار تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. تنها ترفند های شورای سیاست گذاری خودرو است که موجب کاهش یا افزایش قیمت خودرو در کشور می شود و این امر برگرفته از سیاست آشفته کردن بازار توسط ایران خودرو، سایپا و قطعه سازان است.

این کارشناس خودرو در ادامه به نقش مردم اشاره می کند و ادامه می دهد: مردم کوچک ترین نقشی در قیمت گذاری خودرو ندارند و عامل مهمی در بازار خودرو محسوب نمی شوند و تمام این قیمت ها نرخ های ساختگی توسط شورای سیاست گذاری خودرو است. مردم با توجه به نیازی که دارند مجبور هستند وارد بازار شوند و از این خودروسازها خرید کنند. مردم در بازار خودرو احساس نارضایتی کامل دارند و این در حالی است که بازار خودرو ایران یک بازار کاملا انحصاری است.

خودرو با بورس کالا همخوانی ندارد

احمد اشتیاقی کارشناس بازار سرمایه هم در رابطه با وضعیت بازار خودرو معتقد است: خودرو به بورس کالا بر نمی‌گردد. اصلا فلسفه بورس کالا این نیست که یک محصول نهایی را در بورس کالا به فروش برسانند. اصولا بورس کالا جایی است که کالای واسطه‌ای به فروش می‌رسد. محصول نهایی معمولا مشتری خود را دارد و خودرو نیز از این قائده مستثنی نیست. در هیچ جای دنیا خودرو در بورس کالا به فروش نمی‌رسد.

این کارشناس بازار سرمایه می گوید: چیزی که اهمیت دارد، قیمت‌گذاری دستوری در حوزه خودرو است. این انتظار وجود دارد که خودرو از قیمت‌گذاری دستوری خارج شود و خودروساز بتواند با قیمت تمام شده به اضافه درصد سودی که مرسوم است، محصول خود را به فروش برساند و در این راستا زیانی را مواجه نشود. صحبت اصلی این است که خودرو طوری قیمت‌گذاری نشود که هر سال با زیان سنگینی روبرو شود. می‌توان فضایی را ایجاد کرد که قیمت تمام شده محصولات خودروسازان با نظارت سازمان حمایت از مصرف کنندگان، کشف قیمت شود به اضافه اینکه درصدی منطقی برای سود خودروسازان نیز در نظر گرفته شود.

افزایش قیمت خودرو در بازار تمامی ندارد

فربد زاوه، دیگر کارشناس صنعت خودرو با اشاره به نوسان قیمت‌ها در بازار خودرو پیش از این عنوان کرده است:قیمت‌ها در بازار افزایشی بوده و دلیل اصلی آن سیاست‌های کلان اقتصادی دولت است و دولت به هیچ وجه نمی‌پذیرد که مشکل اصلی سیاست‌های کلان است. البته با خروج وزیر کار از کابینه این امید به وجود می‌آید که شاید تیم اقتصادی دولت یک تیم متخصص و معقول‌تری بشود. هرچند این امید بوده و ممکن است به سرعت از بین برود.

وی افزود: دولت باید بپذیرد که روش مدیریت، روش غلطی بوده و تا زمانی که این مسئله پذیرفته نشود آشتفتگی‌‌ها از بین نخواهد رفت.

این کارشناس صنعت خودرو در بخش دیگری ادامه می دهد: افزایش قیمت‌ها در بازار پایانی ندارد و تا زمانی که سیاست‌های کلان اقتصادی در کشور تغییر نکند و همچنین تا زمانیکه فقط به دنبال شعار هستیم روند افزایشی قیمت‌ها ادامه خواهد داشت و هیچ پایانی برای این مسئله وجود ندارد.

زاوه در پایان صحبت‌هایش به خریداران خودرو توصیه کرد: من همیشه می‌گویم اگر کسی قصد خرید و پول کافی دارد بدون توجه به حرف‌ها خرید خود را انجام دهد. نوسان‌گیری یک کار تخصصی بوده و افرادی که سال‌ها در این حوزه فعالیت می‌کنند هم ممکن است ناموفق شوند. بنابراین اگر قرار باشد که خریداران معمولی با چند خبر و تحلیل نوسان‌گیری کنند حتما بازنده خواهند بود. پس خریداران بدون توجه به نوسانات لحظه‌ای خرید خود را انجام دهند و مطمئن باشند که در بلندمدت بازی را برده‌اند.

مرتضی مصطفوی، کارشناس بازار خودرو نیز می گوید: برخلاف افرادی که تصور می‌کنند قیمت‌ها در بازار به دلیل کمبود عرضه در حال افزایش است و نوسان دارد من تصور می‌کنم که تنش‌ها در بازار ارز سبب افزایش قیمت خودرو شده است. واقعیت این است که بازارهای غیرمولدما دلاری شده و با نوسانات دلار بازارهای اقتصادی به ویژه غیرمولدها دچار هیجان می‌شوند و تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بنابراین بازار خودرو نیز متناسب با دلار شاهد افزایش و یا کاهش قیمت می‌شود.هرگاه هر تنشی در بازار ارز اتفاق افتاد و قیمت دلار بالا رفت، قیمت خودرو نیز افزایش یافت.اکنون نااطمینانی در اقتصاد ما افزایش یافته است. به بیانی روشن‌تر تنش‌هایی در حوزه توافقات به وجود آمده است. از سوی دیگر احتمال درگیری در منطقه و جود دارد، پس مسائلی همچون عدم توافق نااطمینانی‌هایی را به وجود آورده و دلار را جهشی کرده است. این مسائل بازار خودرو را نیز تحت تاثیر قرار داده و شاهد افزایش قیمت خودرو در بازار هستیم.

اما در ادامه این گزارش طی هفته های اخیر عباس علی‌آبادی- وزیر صنعت، معدن و تجارت- در مراسم رونمایی از خودروهای برقی به آینده بازار خودرو ابراز امیدواری کرد و در همان مراسم گفت:پروژه خودروهای برقی از اوایل قرن ۲۰ (۱۹۰۵ میلادی) در دنیا و از دهه ۷۰ در ایران رونق گرفت و عرضه به بازار آغاز شد. دنیا به این نتیجه رسیده که بهترین روش حمل‌ونقل، این خودروهای برقی است و بخش عمده حمل‌ونقل کشوری همچون نروژ همین خودروها با تخصیص  ۸۵ درصدی است. تمرکز ما بر نوآوری است و بایستی محصولات متعلق به خود را تولید کنیم و پس از آن اولویت، رفع گلوگاه‌ها است.

حالا وقت هوشمند سازی است. در حقیقت هدف صنعت هوشمند صادرات‌گرا را دنبال می‌کنیم؛ بنابراین باید در این زمینه هم رقابت‌پذیر باشیم.

با صحبت وزیر صمت باید منتظر آینده باشیم که ورود تکنولوژی به خصوص خودروهای هوشمند می تواند وضعیت بازار پر دغدغه خودرو را در سال های اتی تغییر دهد یا باز هم در بر روی همین پاشنه خواهد چرخید.