فقر یکی از مهم‌ترین مشکلات حال حاضر جوامع است و در سال‌های اخیر، نرخ افرادی که در فقر زندگی می‌کنند به‌طور پیوسته افزایش یافته است. این وضعیت تنها مربوط به کشورهای با درآمد پایین و متوسط نیست. در گزارشی که با همکاری دو موسسه مرکز سلامت روان (center mental helth) و تلویزیون بی‌بی‌سی(bbc childeren in need) تهیه شده، تخمین زده شده که در سال‌های 2022 تا 2023، حدود 3/4 میلیون کودک و جوان در بریتانیا در فقر زندگی می‌کردند. بر اساس این گزارش در حال حاضر نیز به‌طور متوسط 9 کودک در یک کلاس درس در فقر زندگی می‌کنند. برخی از گروه‌ها به‌طور نامتناسبی تحت تاثیر هر دو مشکل فقر و سلامت روان قرار می‌گیرند، مانند افرادی که به دلیل نژاد یا قومیتشان در جامعه مورد تبعیض و نابرابری قرار می‌گیرند، کودکانی که تجربه مراقبت (در سیستم‌های حمایتی) داشته‌اند، کودکانی که والدینشان مشکلات سلامت روان دارند و کودکان و والدین معلول. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فقر و نابرابری‌های مالی با مجموعه‌ای از پیامدهای نامطلوب، از جمله مشکلات سلامت روان مانند اضطراب و افسردگی برای افراد در تمام سنین مرتبط هستند و این رابطه‌ای علت و معلولی است، نه صرفاً یک ارتباط ساده. بررسی رابطه میان فقر و سلامت روان و راه‌حل‌های سیاستی در این گزارش می‌تواند برای ایران که با مشکلات فقر و سلامت روان به‌طور شدیدتری دست‌وپنجه نرم می‌کند، مورد توجه قرار گیرد.
با وجود اینکه شناخت پیوند میان فقر و سلامت روان در حال افزایش است، اما هنوز تعداد زیادی از کودکان و خانواده‌ها بدون یک شبکه ایمنی مالی و حمایت عاطفی باقی مانده‌اند و به دلیل افزایش هزینه‌های زندگی، تعداد بیشتری از خانواده‌ها نسبت به گذشته تحت فشار قرار گرفته‌اند. هم سیاست‌های مربوط به فقر و هم سیاست‌های مربوط به سلامت روان پیچیده هستند و شامل مجموعه‌ای از برنامه‌ها می‌شوند که هدف آنها حمایت از خانواده‌ها در سطح ملی و محلی است. با این حال، بسیاری از خانواده‌ها در چند دهه گذشته به دلیل عوامل متعدد بیشتری به فقر کشیده شده‌اند. همچنین با اینکه سرمایه‌گذاری‌هایی در خدمات سلامت روان انجام شده است، جوامعی که با محرومیت و نابرابری مواجه‌اند کمتر احتمال دارد از این خدمات بهره‌مند شوند. برای مقابله با این مسائل، درخواست‌های فزاینده‌ای از سوی جامعه مدنی وجود دارد که برای رسیدگی به علل اصلی فقر، کاهش تاثیرات آن و اطمینان از دسترسی افراد نیازمند به حمایت روانی، اقدامات هماهنگ و موثرتری انجام شود.
فقر کودک و سلامت روان
به گزارش تجارت فردا، با وجود اینکه بریتانیا یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است، اما با فقر قابل توجه و رو‌به‌افزایش دست‌وپنجه نرم می‌کند. در سال 2023-2022، 3/14 میلیون نفر در بریتانیا پس از پرداخت هزینه‌های مسکن، در فقر نسبی زندگی می‌کردند. این عدد شامل 3/4 میلیون کودک و جوان می‌شود که معادل 30 درصد از کودکان در بریتانیا یا حدود 9 کودک در یک کلاس درس معمولی است. این رقم نسبت به 6/3 میلیون نفر در سال 2011-2010 افزایش یافته است و متاسفانه پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2028 نرخ فقر همچنان افزایش یابد و به بالاترین سطح از اواخر دهه 1990 برسد.
ارتباط میان فقر و سلامت روان
شواهد روشن است که فقر برای سلامت روان مضر است و در سال‌های اخیر بین افزایش فقر و افزایش مشکلات روانی ارتباط وجود داشته است. طبق آخرین داده‌ها، حدود یک نفر از هر شش بزرگسال می‌گوید که در هفته گذشته یک مشکل رایج روانی (مانند اضطراب و افسردگی) را تجربه کرده است (NHS Digital, 2014) و در سال 2023، حدود یک نفر از هر پنج کودک و جوان بین 8 تا 25 سال یک مشکل رایج روانی را گزارش کرده‌اند (NHS Digital, 2023).
کودکان و خانواده‌ها ممکن است به دلیل فقر، نابرابری مالی و استرس مالی با انواع اثرات روانی کوتاه‌مدت و بلندمدت مواجه شوند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کودکان 20 درصد خانوارهایی که کمترین درآمد را دارند، چهار برابر بیشتر از کودکان 20 درصد ثروتمندترین خانوارها تا 11سالگی با مشکلات جدی روانی روبه‌رو می‌شوند. طبق آخرین مطالعه NHS Digital در مورد شیوع مشکلات روانی کودکان، کودکانی که مشکلات روانی دارند به‌طور قابل توجهی بیشتر احتمال دارد که در خانوارهایی زندگی کنند که با فشارهای مالی مواجه هستند. برای مثال، کودکان 8 تا 16ساله با مشکلات روانی بیش از دو برابر بیشتر احتمال دارد که در خانواده‌هایی زندگی کنند که پرداخت اجاره، قبض‌ها یا وام مسکن آنها عقب افتاده است (7/18 درصد) نسبت به کودکانی که مشکل روانی ندارند (8/6 درصد). علاوه‌براین، نگرانیها در مورد افزایش تعداد جوانانی که به دلیل مشکلات روانی قادر به کار نیستند، در حال افزایش است؛ به‌طوری که در سال 2023 این افراد بیشتر از افرادی که در دهه 40 زندگی خود بودند، به دلیل بیماری از نظر اقتصادی غیرفعال بودند. این موضوع در زمینه طول عمر افراد هم اثرگذار است.
سلامت روان و رفاه والدین و سرپرستان نیز به دلیل مشکلات مالی دچار آسیب می‌شود. طبق گزارشی از The Children’s Society 54 درصد از والدین و سرپرستانی که در خانوارهایی با فشار مالی زندگی می‌کنند، گزارش داده‌اند که رفاه و حال عمومی پایینی دارند. همچنین یک ارتباط قوی میان فقر مداوم و بدتر شدن سلامت روان والدین در طول زمان وجود دارد. بسیاری از گروه‌هایی که در معرض خطر بیشتری برای تجربه فقر هستند، همان‌هایی هستند که به‌طور نامتناسبی تحت تاثیر مشکلات روانی قرار می‌گیرند که این مسئله نیاز به اقدام جامع و هماهنگ در این زمینه را برجسته می‌کند.
