به گزارش اکوبان نیوز، گزارش جدید مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار در پاییز ۱۴۰۳، نشاندهنده تغییرات قابل توجهی در شاخصهای کلیدی اشتغال و بیکاری است. این گزارش به طور خاص بر روند بیکاری در یک سال گذشته تمرکز دارد و تحولات مربوط به نرخ مشارکت اقتصادی، جمعیت شاغل و غیرفعال و توزیع اشتغال در بخشهای مختلف اقتصادی را بررسی میکند.
در این گزارش تحلیلی، به بررسی دقیقتر این دادهها و روندهای مرتبط با بیکاری در کشور پرداخته شده است.
روند نرخ بیکاری در یک سال گذشته
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر در پاییز ۱۴۰۳ به ۷.۲ درصد رسید. این رقم نشاندهنده کاهش ۰.۴ درصدی نسبت به فصل مشابه در سال گذشته (پاییز ۱۴۰۲) است. هرچند که این کاهش، اندک بود اما بهبود نسبی در وضعیت اشتغالزایی کشور را نشان میدهد. با این حال، این بهبود به طور یکسان در تمام گروههای سنی و جنسیتی مشاهده نشده است.
مهمترین علل کاهش نرخ بیکاری را شاید بتوان سه عامل زیر دانست:
افزایش جمعیت شاغلان: در پاییز ۱۴۰۳، جمعیت شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر به ۲۴ میلیون و ۹۸۳ هزار نفر رسیده که نسبت به پاییز ۱۴۰۲، تقریبا ۲۰۷ هزار نفر افزایش داشته است. این افزایش در اشتغال، به ویژه در بخشهای خدماتی و صنعتی، نقش مهمی در کاهش نرخ بیکاری داشت.
رشد بخشهای اقتصادی: بخش خدمات با سهم ۵۲.۷ درصدی از کل اشتغال، بیشترین نقش را در جذب نیروی کار داشته است. پس از آن، بخش صنعت با ۳۳.۵ درصد و بخش کشاورزی با ۱۳.۷ درصد قرار دارند. رشد نسبی این بخشها، به ویژه خدمات، به کاهش نرخ بیکاری کمک کرده است.
کاهش نرخ مشارکت: همچنین نرخ مشارکت اقتصادی (نسبت جمعیت فعال به کل جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر) در پاییز ۱۴۰۳ به ۴۱.۲ درصد رسید. این رقم نسبت به پاییز ۱۴۰۲، تقریبا ۰.۳ درصد کاهش داشته است. کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، افزایش سهم جمعیت غیرفعال از نظر اقتصادی را نشان میدهد.
علاوه بر این جمعیت غیرفعال اقتصادی (شامل محصلان، خانهداران، بازنشستگان و افرادی که به دلایل دیگر در جستوجوی کار نیستند)، در پاییز ۱۴۰۳ به ۳۸ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیدهاند. این رقم نسبت به پاییز ۱۴۰۲، حدود ۶۷۳ هزار نفر افزایش داشته است.
افزایش جمعیت غیرفعال میتواند ناشی از عواملی مانند ادامه تحصیل، ناامیدی از یافتن شغل مناسب یا بازنشستگی زودهنگام باشد. این پدیده، به ویژه در میان جوانان، نگرانکننده است و نیاز به سیاستهای حمایتی برای تشویق ورود به بازار کار را نشان میدهد.
وضعیت بیکاری جوانان
یکی از چالشهای اصلی بازار کار ایران، بیکاری جوانان است. در پاییز ۱۴۰۳، نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله به ۲۰.۲ درصد رسید. این رقم نسبت به پاییز ۱۴۰۲، تقریبا ۰.۴ درصد کاهش داشته، با این حال نرخ بیکاری جوانان همچنان بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل است.
دو عامل اصلی نرخ بالای بیکاری جوانان در کشور ما را می توان به شرح زیر اعلام کرد:
عدم تطابق مهارتها با نیازهای بازار کار: بسیاری از جوانان، به ویژه فارغالتحصیلان دانشگاهی، فاقد مهارتهای لازم برای جذب در بخشهای مختلف اقتصادی هستند.
رکود در بخشهای اشتغالزا: بخشهایی مانند صنعت و کشاورزی که به طور سنتی جذبکننده نیروی کار جوان هستند، با مشکلاتی مانند کمبود سرمایهگذاری و افزایش هزینهها مواجه شدهاند.
توزیع اشتغال در بخشهای عمده اقتصادی در پاییز ۱۴۰۳ نیز به شرح زیر است:
بخش خدمات: با سهم ۵۲.۷ درصدی، بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. این بخش شامل فعالیتهایی مانند تجارت، حملونقل، آموزش و خدمات عمومی است.
بخش صنعت: با سهم ۳۳.۵ درصدی، در رتبه دوم قرار دارد. این بخش شامل صنایع تولیدی، ساختمانی، و معدن است.
بخش کشاورزی: با سهم ۱۳.۷ درصدی، کمترین سهم اشتغال را دارد. این بخش به ویژه در مناطق روستایی نقش مهمی در اشتغالزایی ایفا میکند.
با وجود بهبود نسبی در برخی شاخصها، بازار کار ایران همچنان با چالشهای جدی مواجه است:
افزایش جمعیت غیرفعال: رشد جمعیت غیرفعال، نیاز به سیاستهایی برای تشویق ورود به بازار کار را نشان میدهد.
بیکاری جوانان: نرخ بالای بیکاری جوانان نیازمند برنامههای آموزشی و مهارتآموزی متناسب با نیازهای بازار کار است.
رکود در بخشهای اشتغالزا: بخشهایی مانند صنعت و کشاورزی نیازمند سرمایهگذاری و حمایتهای دولتی برای ایجاد فرصتهای شغلی جدید هستند.
در مجموع، گزارش مرکز آمار ایران از وضعیت بازار کار در پاییز ۱۴۰۳، نشاندهنده بهبود نسبی در نرخ بیکاری و افزایش جمعیت شاغلان است. با این حال چالشهایی مانند افزایش جمعیت غیرفعال، بیکاری جوانان و رکود در برخی بخشهای اقتصادی همچنان پابرجاست. برای بهبود وضعیت بازار کار، نیاز به سیاستهای جامع و هدفمند در حوزههای آموزش، سرمایهگذاری و حمایت از بخشهای اشتغالزا احساس میشود. این گزارش نشان میدهد که بهبود پایدار در بازار کار، مستلزم همکاری همهجانبه دولت، بخش خصوصی و نهادهای آموزشی است.
