حمیدرضا سهرابی_کارشناس انرژی/آلایندگی هوا و منابع آلاینده در تمامی فصول وجود دارد، اما در فصول سرد با تغیرات جوی و بحث وارونگی هوا شاهد تشدید آلودگی هوا در کلانشهرها هستیم.

کشورهای متعددی در جهان با درک حساسیت‌های این موضوع، اقدام به انعقاد معاهده‌های زیست محیطی کرده‌اند و تلاش کرده‌اند با تغییراتی در روندها، بحث آلایندگی را مدیریت کنند و آنچه مشخص شده اصل آلایندگی هوا چیزی جز استفاده از سوخت‌های فسیلی نیست.

در ایران نیز موضوع آلایندگی کلانشهرها بحران جدی در دو دهه اخیر بوده و سال به سال هم تشدید می‌شود. ضمن آنکه منابع آلاینده شامل صنایع، نیروگاه‌ها، مصارف خانگی و حمل‌و نقل است اما سهم هر بخش در آلایندگی هوا، سهمی متفاوت است.

سهم مصارف خانگی با توجه به مصرف گاز در خانه‌ها در مقایسه با دیگر بخش‌ها در آلایندگی هوا، سهمی ناچیز است. صنایع و نیروگاه‌ها نیز در طول سال از سوخت گاز برای فعالیت بهره می‌برند اما با توجه به ناترازی گاز در فصول سرد، مصرف گازوئیل و مازوت، با بخشی از مصرف گاز آنها جایگزین می‌شود که بسته به میزان گوگرد و کیفیت آنها، آلایندگی‌های محلی ایجاد می‌کنند.

با این‌حال، اگر سهم آلایندگی منابع مختلف را در سطح کلان و نه به صورت محلی، بررسی کنیم، بیشترین سهم آلایندگی هوا مربوط به بخش حمل و نقل است که این سهم بیش از ۷۰ درصد است و تنها حدود ۳۰ درصد از آلایندگی هوا به بخش‌های غیر حمل و نقل مثل نیروگاه‌ها، صنایع و مصارف خانگی و غیره بازمی‌گردد.

در بخش حمل و نقل نیز عمده آلایندگی مربوط به بخش حمل‌و نقل زمینی است و سهم حمل‌و نقل هوایی و ریلی در آلایندگی هوا در مقایسه با سهم حمل‌و نقل زمینی بسیار ناچیز است. در واقع عمده آلایندگی هوا به مصرف بنزین و گازوئیل در بخش حمل‌و نقل عمومی و خودروهای سواری بازمی‌گردد.

پارامترهای متعددی بحث آلایندگی مصارف سوخت در بخش حمل‌ونقل را تشدید می‌کند”، یکی از این موارد، پرمصرفی خودروهای داخلی است که نسبت به خودروهای روز جهان، مصرف سوخت بالاتری در پیمایش مشابه دارند؛ مورد دیگر استفاده بیش از حد از بنزین در بخش حمل‌و نقل است و مصارف افسارگسیخته بنزین، به آلایندگی بیشتر بخش حمل‌و نقل منجر شده است.

همچنین تکنولوژی قدیمی تولید خودرو در کشور و کیفیت بنزین توزیعی نیز در بحث آلایندگی مؤثر است و اگر احتراق ناقص ناشی از سیستم سوخت خودرو و یا کیفیت و اکتان پایین بنزین صورت بگیرد، به تشدید آلایندگی منجر می‌شود.

طرح ملی توسعه CNG با عنوان پروژه ملی سوخت پاک در اوایل دهه ۸۰ تنها به موضوع کاهش آلایندگی هوا آغاز شد. در آن زمان نه‌بحث تحریم‌های شدید مطرح بود و نه ناترازی بنزین مثل امروز بود، بلکه بحث کاهش آلایندگی هوا با جایگزینی یک سوخت پاک به جای بنزین، محور توسعه CNG در کشور بود.

آنچه به عنوان زیرساخت در اختیار داریم و می‌توان با استفاده از آن، هم بحث کاهش آلایندگی هوا و هم بحث ناترازی بنزین را بهبود ببخشیم، صنعت CNG است.